جواهرات ملی ایران
تخت نادری یا تخت نادر، یکی از سه تخت سلطنتی موجود در خزانه ملی جواهرات ایران
تخت نادری یا تخت نادر
پایین خورشیدها در دو طرف ترکیبی از سر طوطی و اردک قرار گرفته و در کناره‌ها زیر دسته‌های صندلی دو اژدها که سر آنها هم شبیه به اردک هست جا گرفته در قسمت تکیه‌گاه صندلی یک مدالیون بزرگ جواهرنشان طراحی شده که با سنگ‌های الماس و زمرد و یاقوت و اسپینل دیزاین شده در قسمت پایین نشیمن‌گاه هم گلی چهار پر که از طرح‌ها و فرمهای هندی الهام گرفته قرار دارد که آن هم پوشیده از انواع سنگ‌های قیمتی می‌باشد. در تمام قسمت‌ها نقوش اسلیمی هم دیده می‌شود که همین مساله طراحی این قطعه را به تلفیقی از هنر ایرانی و هندی تبدیل کرده است. درپایین‌ترین قسمت صندلی که جای پای شاهان هست یک شیر طراحی شده که مزین به میناکاری و سنگ‌های قیمتی است. بین قسمت تکیه‌گاه و نشیمن‌گاه فضایی قرار دارد که 16 پلاک طلا که اشعاری روی آن نوشته شده نصب شده است 4 تا زیر تکیه‌گاه و روی دسته‌ها هر طرف سه تا در قسمت داخلی و سه تا در قسمت بیرونی می‌باشد. به نظر می‌رسد میناکاری قرمز روی این پلاک‌ها در زمان ناصرالدین شاه قاجار انجام شده است.
تمام قسمت‌های این تخت قابل جدا شدن از هم هستند. در واقع این تخت از قرار گرفته 12 قطعه جداگانه در کنار هم تشکیل می‌شود گویا دلیل این روش ساخت راحتی در جابه‌جایی تخت بوده است. این تخت هنگامی که هر 12 قطعه آن در کنار هم قرار بگیرند، 2.25 متر طول و 95 سانتی متر عرض دارد. اغلب سنگهایی که در این تخت استفاده شده زمرد می‌باشد اما از سنگ‌های الماس و یاقوت قرمز و یاقوت کبود و اسپینل هم استفاده شده است در کل بیش از 26000 قطعه سنگ قیمتی برای تزئین این تخت بکار رفته است.
اسپینل‌ها:
روی قسمت تکیه‌گاه تخت، در قسمت میانی، یک دایره از سنگ‌های قرمز اسپینل به قطر 42 سانتی‌متر قرار دارد که 40 قطعه سنگ اسپینل که قطر میانگین آنها 14*10 میلی‌متر است. داخل دایره چهار سنگ اسپینل دیگر با مشخصات زیر قراردارد، از بالا سمت راست در جهت عقربه‌های ساعت:
- 28*24 میلی‌متر و وزن حدود 65 قیراط که بهترین اسپینل این تخت می‌باشد با رنگ قرمز پر رنگ و کیفیت عالی
- 23*21 میلی‌متر و وزن حدود 45 قیراط ، قرمز و با کمی ناخالصی
- 22*20 میلی‌متر و وزن حدود 35 قیراط ، قرمز و با کمی ناخالصی
- 28*24 میلی‌متر و وزن حدود 65 قیراط ، قرمز و با کمی ناخالصی
تعدادی دیگر از اسپینل‌ها در مرکز گل‌ها و شکوفه‌هایی که در قسمت‌های مختلف تخت وجود دارد استفاده شده که وزن‌هایی بین 24 تا 44 قیراط دارند.
زمردها:
- 43*34 میلی‌متر و وزن حدود 170 قیراط با رنگ سبز-آبی و با ناخالصی
- 37 میلی‌متر و وزن حدود 130 قیراط با رنگ سبز-آبی و با ناخالصی
- 32*35 میلی‌متر و وزن حدود 100 قیراط با رنگ سبز-آبی و با ناخالصی
- 35*37 میلی‌متر و وزن حدود 125 قیراط با رنگ سبز-آبی و با ناخالصی
در خارج از دایره اسپینل هم چهار زمرد درشت دیگر قرار گرفته که مشخصات آنها از بالا سمت راست در جهت عقربه‌ها به قرار زیر است:
- 24*34 میلی‌متر و وزن حدود 60 قیراط با رنگ سبز-آبی و با ناخالصی
- 24*37 میلی‌متر و وزن حدود 70 قیراط با رنگ سبز-آبی و با ناخالصی
- 19*30 میلی‌متر و وزن حدود 40 قیراط با رنگ سبز-آبی و با ناخالصی
- 24*32 میلی‌متر و وزن حدود 60 قیراط با رنگ سبز-آبی و با ناخالصی
در پنل زیر نشیمن‌گاه، یک گل چهاربرگ طراحی شده است که در مرکز چهار برگ و همین‌طور وسط گلبرگها هم زمردهای درشتی قرار گرفته است. زمرد مرکزی طرح با ابعاد 31*24 و وزنی حدود 55 قیراط است و زمردهای وسط گلبرگها که دایره هستند، از بالا در جهت عقربه‌های ساعت دارای مشخصات زیر می‌باشند:
- 23 میلی‌متر و وزن حدود 37 قیراط با رنگ سبز-آبی و با ناخالصی
- 24 میلی‌متر و وزن حدود 40 قیراط با رنگ سبز-آبی و با ناخالصی
- 24 میلی‌متر و وزن حدود 40 قیراط با رنگ سبز-آبی و با ناخالصی
- 22 میلی‌متر و وزن حدود 35 قیراط با رنگ سبز-آبی و با ناخالصی
12 زمرد دیگر در مرکز گل‌ها و شکوفه‌های اطراف این طرح قرار گرفته که وزن‌های آنها بین 35 تا 90 قیراطی می‌باشد.
یاقوت‌های قرمز:
روی سطح بدن حیوانات و پرندگانی که در تخت قرار گرفته تعداد زیادی یاقوت قرمزقرار دارد و در تمام تخت هم یاقوت‌های قرمز زیادی بکار رفته است اما مهمترین‌شان در قسمت بالای تخت که شکلی شبیه خورشید طراحی شده است در میانه خورشید قرار گرفته که ابعاد 20*20 میلی‌متر و وزنی حدود 35 قیراط دارد.
یاقوت‌های کبود:
تعداد کمی یاقوت کبود در این تخت قرار دارد که تعدادی یاقوت کبود روی سینه و اطراف مردمک چشم طرح شیری که در پله پایین تخت قرار دارد جا گرفته است. روی سطح پله جایی که پای پادشاهان قرار می‌گرفته، دو یاقوت کبود یکی در ابعاد 15*13 میلی‌متر و وزنی حدود 16 قیراط و دیگر در ابعاد 20*14 میلی‌متر و وزنی حدود 26 قیراط قرار گرفته است. دو یاقوت کبود دیگر در نوار زیر نشیمن‌گاه قرار دارد.
الماس‌ها:
الماس‌های بسیار زیادی در تمام تخت بکار رفته ولی الماس‌ها اغلب در اندازه‌های بزرگی نیستند. بزرگ‌ترین الماس در زیر خورشیدی که در قسمت میانی و بالای تخت است، قرار گرفته که ابعاد آن 13*15 میلی‌متر است و درخشش بسیار چشمگیری دارد. علاوه بر آن در نوار باریک زیر نشیمن‌گاه الماس‌هایی در ابعاد بین 10 تا 25 قیراط قرار دارد.
