جواهرات افراد معروف, جواهرات ملی ایران
تاج شهبانو Crown of the Empress
تاج شهبانو، اولین تاجی که برای تاجگذاری ملکه ایران ساخته شد!
فرح دیبا، سومین و آخرین همسر محمدرضا پهلوی بود که در سال 1338 ه.ش. به عقد آخرین پادشاه ایران درآمد. برای دیدن جواهرات روز عروسی همسر اول محمدرضا پهلوی اینجا، برای دیدن جواهرات روز عروسی دومین همسر محمدرضا پهلوی اینجا و برای دیدن جواهرات روز عروسی سومین همسر محمدرضا پهلوی اینجا کلیک کنید. فرح پهلوی جواهرات و زیورآلات مختلف و منحصر به‌فردی داشت که برخی از آن ها هم‌اکنون در خزانه ملی جواهرات ایران نگهداری می‌شوند. باشکوه ترین جواهرات در این میان به مراسم عروسی و تاجگذاری فرح پهلوی مربوط می‌شود. در این نوشته به بررسی تاج شهبانو می‌پردازیم.
مراسم تاجگذاری فرح دیبا در سال 1346 ه.ش. برگزار شد. جواهراتی به‌صورت اختصاصی برای این مراسم با استفاده از سنگهای قیمتی و نیمه‌قیمتی موجود در خزانه ساخته شد.
پس از اطلاع‌رسانی درباره ساخت جواهرات برای مراسم تاجگذاری، تعداد زیادی از برندهای دنیا متقاضی ساخت این جواهرات شدند.
از بین بیش از پنجاه متقاضی، برند فرانسوی ونکلیف اند آرپِلز انتخاب شد.
همانطور که گفته شد برای ساخت جواهراتِ مراسم تاجگذاری، از سنگهای موجود در خزانه استفاده شده‌بود. طبق قانون جواهرات برای مراسم دولتی و با تشریفات خاصی اجازه خروج از خزانه را داشتند و به استناد همین قوانین خرج آن‌ها از کشور تقریبا غیر ممکن بود. به همین دلیل پییِر آرپِلز، به همراه تیمش در کارگاهی در زیرزمین بانک مرکزی مشغول به ساخت جواهرات، تاجگذاری شدند.
تاج شهبانو Crown of the Empress
یکی از مهم‌ترین و زیباترین قطعاتی که برای مراسم تاجگذاری ملکه ایران استفاده شده بود، تاج شهبانو یا Crown of the Empress بود. این تاج، اولین تاجی بود که برای تاجگذاری یک ملکه در ایران ساخته شد.
در سال 1347 ه.ش. تیمی از طرف دانشگاه سلطنتی تورنتوی کانادا برای بررسی گنجینه جواهرات خزانه ملی، وارد ایران شدند و تحقیقات گسترده‌ای روی جواهرات ایران انجام دادند که نتایج آن در قالب یک کتاب با نام جواهرات سلطنتی ایران به چاپ رسید و اطلاعاتی که در این نوشته موجود است بر اساس مطالب این کتاب می‌باشد.
مشخصات ظاهری تاج
این تاج بر پایه‌ای از جنس پلاتین ساخته شده است. یک کلاه مخمل سبز رنگ به‌عنوان کلاه تاج قرار گرفته است. مجموعه فلز و کلاه مخمل و و سنگهای قیمتی و نیمه‌قیمتی تاج مجموعه حدود 1.5 کیلوگرم وزن دارد.
مشخصات سنگهای روی تاج
درشت‌ترین سنگهایی که در تاج بکار رفته چهار زمرد و سه اسپینل با مشخصاتی که در ادامه گفته می‌شود، می‌باشند:
زمردها
این تاج دارای چهار زمرد بزرگ می‌باشد، سه زمرد شش ضلعی و یک زمرد به شکل صدف.
بزرگترین زمرد شش‌ضلعی در جلوی تاج قرار گرفته، این زمرد وزنی معادل 91.32 قیراط دارد. زیر این زمرد، زمردی به شکل صدف به‌وزن 46.73 قیراط قرار دارد.
دو زمرد به شکل شش‌ضلعی در دو طرف تاج یکی به وزن 66.35 و دیگری به وزن 63.83 قرار گرفته است.
زمرد صدفی و یکی از زمردهای کناری از مجموعه جواهراتی که در دوران نادرشاه به ایران آورده شده بود می‌باشد.
اسپینل‌ها
تاج دارای سه اسپینل درشت می‌باشد، دو تا در کناره‌ها که هر کدام حدود 83 قیراط وزن دارند. یک اسپینل 17 قیراطی هم در پشت تاج قرار گرفته است.
سایر سنگهای بکار رفته در تاج
علاوه بر سنگهایی که مشخصات آن‌ها آورده شد، تاج شامل تعداد زیادی سنگهای دیگر نیز می‌باشد. 32 قطعه زمرد، 33 قطعه اسپینل و یاقوت قرمز، 105 قطعه مروارید و 1460 قطعه الماس زیبایی طراحی ونکلیف اند آرپِلز را تکمیل کرده است.
سرانجام تاج شهبانو
تاج شهبانو فقط یکبار در سال 1346ه.ش. برای روز مراسم تاجگذاری توسط فرح دیبا استفاده شد. بعد از انقلاب این تاج همراه جواهرات دیگر در خزانه ملی جواهرات ایران نگهداری می‌شود.
در سال 2012 موزه هنرهای تزئینی پاریس میزبان نمایشگاهی از جواهرات نمادین برند ونکلیف اند آرپِلز بود. در این نمایشگاه بعضی از قطعاتی که برای خانواده‌های سلطنتی دنیا ساخته شده بود بازسازی شده بود. تاج شهبانو نیز یکی از قطعات نمادینی بود که در این نمایشگاه به نمایش در آمده بود. برای این نمایشگاه ماکت تاج بر پایه ای از جنس طلای سفید و با استفاده از سنگهای بدلی ساخته شده بود.
اخیرا مباحثی مبنی بر خروج این تاج در زمان انقلاب مطرح شده است. این تاج و جواهرات دیگر تا قبل از تعطیلی خزانه ملی جواهرات هم‌زمان با شیوع کرونا در موزه وجود داشته، اما با توجه به عدم بازگشایی خزانه ملی فقط می‌توانیم امیدوار باشیم که این قطعات هم‌چنان در خزانه ملی جواهرات ایران باشند.
